Rak podstawnokomórkowy skóry to najczęstszy nowotwór skóry, który rozwija się z komórek warstwy podstawnej naskórka. Charakteryzuje się on powolnym wzrostem i jest szczególnie rozpowszechniony wśród osób o jasnej karnacji (fototyp skóry I–IV według WHO). Jego główne lokalizacje to obszary ciała narażone na działanie słońca, takie jak głowa czy szyja, choć może pojawić się także na innych częściach ciała, w tym błonach śluzowych.
Umów się na wideodermatoskopowe badanie wszystkich znamion w jednym z naszych ośrodków:
Jedną z charakterystycznych cech tego raka jest jego "złośliwość miejscowa". Mimo braku skłonności do przerzutów, nieleczony nowotwór może powodować znaczne uszkodzenia skóry i struktur głębiej położonych, takich jak chrząstki czy kości. Występuje ryzyko inwazji na sąsiadujące tkanki, co może prowadzić do poważnych komplikacji, takich jak krwotoki w obrębie dużych, owrzodziałych zmian.
Rak podstawnokomórkowy skóry jest najczęściej diagnozowanym nowotworem skóry wśród osób rasy białej, a jego występowanie zwiększa się wraz z intensywną ekspozycją na promieniowanie słoneczne, szczególnie w młodym wieku.
Częstość występowania jest najwyższa w krajach o silnej ekspozycji słonecznej, takich jak Australia. Osoby starsze oraz te o jasnej karnacji są szczególnie narażone, podobnie jak osoby z osłabionym układem odpornościowym, np. po przeszczepieniach narządów.
W przeważającej większości przypadków (ponad 80%) rak podstawnokomórkowy lokalizuje się na twarzy i szyi. Może przyjmować różne postaci morfologiczne, najczęściej jednak występuje jako guzek z wałowatym brzegiem. Często uwagę zwraca przez niegojące się owrzodzenia pokryte strupem, które cyklicznie się regenerują.
Diagnoza raka podstawnokomórkowego często jest stawiana na podstawie jego charakterystycznego wyglądu. Użycie dermatoskopu może być pomocne, ale nie zawsze jest niezbędne. W przypadku podejrzenia raka konieczne jest wykonanie biopsji, która umożliwia potwierdzenie diagnozy histopatologicznej.
Standardową metodą leczenia jest chirurgiczne usunięcie zmiany z marginesem zdrowej tkanki. Alternatywą, szczególnie dla osób niechętnych do zabiegu chirurgicznego, może być radioterapia. W niektórych przypadkach stosuje się też maści z chemioterapeutykami lub lekami immunomodulującymi, choć ich skuteczność jest niższa niż chirurgicznego usunięcia zmiany.
W przypadku wczesnego rozpoznania i leczenia, rokowania są bardzo dobre. Istotne jest jednak regularne monitorowanie obszaru, w którym znajdowała się zmiana, ze względu na ryzyko nawrotu. Osoby, które miały raka podstawnokomórkowego, są również bardziej narażone na pojawienie się nowych nowotworów skóry w innych miejscach.
Ważne jest, aby osoby, które przeszły leczenie raka podstawnokomórkowego, a także te, które są szczególnie narażone na jego rozwój, regularnie kontrolowały stan swojej skóry. Unikanie nadmiernej ekspozycji na słońce, stosowanie kremów z filtrem UV oraz regularne wizyty kontrolne u dermatologa to kluczowe aspekty profilaktyki.
Rak podstawnokomórkowy pojawia się najczęściej (>80% przypadków) na skórze głowy, ze szczególnym uwzględnieniem twarzy i szyi, chociaż może także rozwijać się w innych obszarach ciała.
Ten nowotwór występuje w różnych formach, ale dominującą jest postać guzkowa, która może być podobna do guzkowej formy czerniaka. Charakterystyczną cechą tej odmiany jest guzek o perłowym odcieniu, otoczony przez szereg mniejszych guzków, przypominających w wyglądzie perły.
Kolejnym powszechnym typem raka podstawnokomórkowego jest jego postać powierzchniowa, w której występują płaskie lub nieco podniesione zmiany. Charakteryzują się one łuszczeniem i zaczerwienieniem.
Głównymi czynnikami ryzyka dla raka podstawnokomórkowego skóry są:
Masz podobne znamiona?
Początkowo lekarz dokonuje oceny zmian skórnych w trakcie badania wideodermatoskopowego, jednak ostateczna diagnoza jest ustalana dopiero po mikroskopowej analizie biopsji. W tym celu, po miejscowym znieczuleniu, lekarz usuwa podejrzany fragment skóry i przekazuje go do badania histopatologicznego, które ma na celu identyfikację komórek nowotworowych.
Wczesne wykrycie raka podstawnokomórkowego jest kluczowe, gdyż wcześniejsza diagnoza zwiększa szanse na skuteczne leczenie i pełne wyleczenie.
Zobacz również:
Rak podstawnokomórkowy zazwyczaj rośnie powoli i jest mało prawdopodobne, aby dawał przerzuty do innych części ciała. Czerniak natomiast jest bardziej agresywny i ma większą tendencję do tworzenia przerzutów, co czyni go bardziej niebezpiecznym.
Zobacz również:
Rak podstawnokomórkowy jest najczęstszym nowotworem skóry. Występuje u około 200-300 osób na 100 000 populacji. W zdecydowanej większości dotyka osoby należące do białej rasy.
W przypadku wczesnego wykrycia, rak podstawnokomórkowy ma zazwyczaj bardzo dobre rokowanie i jest często leczony chirurgicznie. Czerniak, ze względu na swoją agresywność i tendencję do przerzutowania, wymaga bardziej złożonego podejścia leczniczego i często ma gorsze rokowanie.
Badanie wideodermatoskopowe, stanowiące zaawansowaną formę dermatoskopii, jest skutecznym narzędziem w rozpoznawaniu raka podstawnokomórkowego. Dzięki użyciu kamery wysokiej rozdzielczości i specjalistycznego oprogramowania, wideodermatoskop umożliwia dokładną obserwację i analizę zmian skórnych, co jest kluczowe w wczesnym wykrywaniu różnych nowotworów skóry, w tym raka podstawnokomórkowego.
Masz podobne znamiona?
Podczas badania, lekarz może szczegółowo zbadać charakterystyczne cechy tego typu raka, takie jak perłowe guzki i rozszerzone naczynia krwionośne, co pomaga w różnicowaniu go od innych zmian skórnych. Chociaż wideodermatoskop nie zastępuje biopsji w celu ostatecznego potwierdzenia diagnozy, jego zdolność do precyzyjnego obrazowania zmian skórnych czyni go cennym narzędziem w wstępnej diagnozie i monitorowaniu raka podstawnokomórkowego.