Znamiona występują na skórze powszechnie. Są to z reguły łagodne zmiany, które nie niosą za sobą żadnych konsekwencji zdrowotnych. Człowiek ma na swojej skórze przeciętnie od 10 do 40 znamion zwanych potocznie pieprzykami lub piegami. Powstają one najczęściej na skutek intensywnego namnażania się komórek pigmentowych w skórze na skutek działania promieniowania ultrafioletowego. Znamiona jednak mogą różnić się od siebie.
Znamiona barwnikowe to najczęściej występujące zmiany na skórze. Liczba pieprzyków wzrasta dynamicznie w okresie wczesnego dzieciństwa, w czasie dojrzewania, w okresie ciąży czy na skutek ekspozycji na promieniowanie UV lub terapii lekami immunosupresyjnymi - wpływającymi na nasz układ odpornościowy.
Według najnowszego, obowiązującego podziału znamion melanocytowych dzielimy je na:
znamię typu globularnego/kostki brukowej,
znamię siateczkowate,
znamię typu wybuchu gwiazdy,
homogenne znamię błękitne,
znamiona o szczególnej lokalizacji,
znamiona o charakterystycznych cechach,
niesklasyfikowane proliferacje melanocytowe.
To podział stricte medyczny.
Umów się na wideodermatoskopowe badanie wszystkich znamion w jednym z naszych ośrodków:
Najczęściej znamiona dzieli się na dwa rodzaje - wrodzone i nabyte.
Pierwszy rodzaj pieprzyków towarzyszy nam od urodzenia i mogą się one powiększać w pierwszych trzech latach życia oraz w okresie dojrzewania. Znamiona barwnikowe u dzieci najczęściej lokalizują się na tułowiu, w następnej kolejności na kończynach, głowie i szyi. Znamiona wrodzone mają większe ryzyko zezłośliwienia, należ więc zwrócić na nie szczególną uwagę i regularnie poddawać badaniu dermatoskopowemu. Z uwagi na wielkość wyróżniamy znamiona wrodzone:
Duże znamiona to zagrożenie pojawienia się w nich czerniaka, które szacuje się na 5-10 %.
Barwnikowe znamiona nabyte pojawiają się najczęściej na zdrowej skórze de novo, czyli bez znanych wcześniej widocznych przyczyn. Głównym czynnikiem jest wspomniane wyżej promieniowanie UV. Złośliwa transformacja nabytych znamion barwnikowych jest niezmiernie rzadka.
Znamię na skórze może powstać też w wyniku stanu zapalnego, ukąszenia lub innych stanów chorobowych w obrębie skóry. Taką genezę mają najczęściej znamiona atypowe i wymagają one większej uwagi niż łagodne, a to dlatego, że pod wpływem czynników kancerogennych łatwiej mogą przekształcić się w czerniaka i inne nowotwory skóry. Oprócz przytoczonej klasyfikacji wyróżnia się jeszcze inne rodzaje zmian skórnych.
Typowe znamiona Spitz występują najczęściej u dzieci, dużo rzadziej u dorosłych. Prawie 2/3 z nich dotyczy osób w wieku poniżej 20 lat. Przeważnie ten rodzaj znamion to pojedyncze zmiany o charakterze kopulastej grudki, z reguły o średnicy poniżej 10 mm. Większość z tych zmian występuje na twarzy u dzieci albo na kończynach dolnych u młodych dorosłych, zwłaszcza u kobiet. Znamiona Spitz te mogą mieć zabarwienie cieliste lub wykazywać u poszczególnych chorych pełne spektrum barw, przez różowe i czerwono-brązowe, nawet do czarnych.
Nie zwlekaj
Typowe znamię Spitza rośnie szybko, ale potem przestaje i jego wielkość pozostaje niezmienna. Niestety może ono przyjąć także formę atypową. W związku z tym stworzono system stopniowania nasilenia ryzyka zmian atypowych w nowotworach spitzoidalnych u dzieci i młodzieży. Bierze się w nim pod uwagę 5 kryteriów:
wiek pacjenta,
średnicę zmiany,
naciek tkanki tłuszczowej (brak lub jego obecność),
owrzodzenie (brak lub jego obecność),
aktywność mitotyczną zmiany w 1 mm².
Znamię Suttona
Znane też jako znamię z odbarwieniem, ponieważ brązowe znamię otoczone jest białą obwódką. Ten rodzaj pieprzyka występuje przeważnie u dzieci z licznymi, zwykłymi znamionami melanocytowymi i zazwyczaj nie wymaga leczenia chirurgicznego. U pacjentów, gdzie liczba tych znamion jest większa, istnieje zwiększone ryzyko bielactwa lub innych schorzeń autoimmunologicznych. W pewnych przypadkach, szczególnie u dorosłych, wskazana jest jednak profilaktyka onkologiczna, bowiem objaw typu “halo” (zarówno jako odbarwienie jak i wypryskopodobna obwódka) może być zwiastunem rozwijającego się czerniaka.
Przebarwiona, płaska zmiana o brunatnym zabarwieniu i nieregularnej linii brzegu, opcjonalnie pokryta twardymi, brązowymi lub czarnymi włosami. Początkowo plama bywa niewielka, jednak z czasem jej średnica powiększa się do kilkunastu centymetrów. Możliwe jest też uwypuklenie się znamienia i wystąpienie zmian trądzikowych w jego obrębie. Znamię zwane również melanozą Beckera występuje głównie u mężczyzn, podejrzewa się że ma podłoże hormonalne – androgenowe i zapewne podłoże genetyczne. Niezwykle rzadko się uzłośliwia.
To plamisto-grudkowy rodzaj znamienia, wielkości ziarna soczewicy swoją nazwę zawdzięcza charakterystycznej, szaroniebieskiej barwie. Znamię błękitne pojawia się często tuż przy urodzeniu lub we wczesnym dzieciństwie. U dzieci błękitne guzki usuwa się w przypadku ich znacznych rozmiarów, powiększania się i nietypowej lokalizacji. Rekomenduje się wycięcie chirurgiczne w przypadku ognisk przekraczających 10 mm średnicy oraz jeśli zlokalizowane są w miejscach trudnodostępnych, w tym w obrębie skóry owłosionej głowy.
U dorosłych znamiona błękitne wycina się chirurgicznie w całości i poddaje badaniu histopatologicznemu ze względu na możliwość przeoczenia czerniaka, gdyż znamię błękitne zaliczane jest do symulatorów czerniaka złośliwego. W diagnostyce różnicowej znamienia błękitnego bierze się pod uwagę właśnie wiele rodzajów czerniaka.
To łagodne znamię przybierające najczęściej formę delikatnie wypukłego, brodawkowatego pieprzyka w brązowym kolorze jest wynikiem nadmiernego miejscowego nagromadzenia melanocytów – komórek wytwarzających melaninę, która jest barwnikiem skóry. Komórki barwnikowe znajdują się na granicy naskórka. Rozmiar pieprzyka z reguły nie przekracza jednego centymetra. Najczęstszą przyczyną powstawania znamienia są uwarunkowania genetyczne, czynniki hormonalne oraz zbyt częste wystawianie skóry na promienie UV.
Diagnostyka i różnicowanie zmian barwnikowych i skórnych nastręcza wielu problemów, dlatego jeśli cokolwiek niepokoi nas w wyglądzie znamion powinniśmy zasięgnąć opinii lekarza specjalisty dermatologa, który może za pomocą wideodermatoskopu zmapować wszystkie nasze znamiona i rzetelnie ocenić ich stan. W przypadku gdy któraś z nich okaże się podejrzana możliwe będzie podjęcie szybkiej interwencji medycznej.
Nie zwlekaj