Czerniak guzkowy – dlaczego rośnie tak szybko?

Czerniak guzkowy stanowi tylko 15-20% wszystkich czerniaków, ale odpowiada za około 40% zgonów z powodu tego nowotworu. Ta alarmująca statystyka pokazuje, jak niebezpieczny jest ten typ czerniaka skóry.

Podczas gdy inne czerniaki rozrastają się jak plama oleju na powierzchni, czerniak guzkowy rośnie jak kolec wbijający się w głąb skóry. To właśnie ten pionowy wzrost, omijający fazę wzrostu poziomego, sprawia że wczesne wykrycie jest trudniejsze. Czerniak guzkowy często nie daje charakterystycznych objawów w początkowej fazie. Jak rozpoznać czerniaka guzkowego zanim będzie za późno?

Czym jest czerniak guzkowy (nodularny)?

Czerniak guzkowy, znany także jako czerniak nodularny (nodular melanoma, NM), to jeden z czterech głównych typów czerniaka złośliwego skóry. Stanowi drugą pod względem częstości postać tego nowotworu, występującą u 15-20% wszystkich pacjentów z czerniakiem.

Epidemiologia czerniaka guzkowego pokazuje pewne prawidłowości. Nowotwór ten częściej rozwija się u mężczyzn, gdzie stosunek zachorowań wynosi około 2:1 w porównaniu z kobietami. Typowy wiek zachorowania to 50-70 lat, z medianą około 60 lat, choć czerniak guzkowy może wystąpić w każdym wieku.

Najważniejszą cechą czerniaka guzkowego jest brak fazy wzrostu poziomego (radial growth phase - RGP), która charakteryzuje inne typy czerniaka. Czerniak guzkowy od razu przechodzi do fazy wzrostu pionowego (vertical growth phase - VGP), co oznacza że szybko nacieka głębsze warstwy skóry i zwiększa ryzyko przerzutów.

Inne typy czerniaka, takie jak czerniak szerzący się powierzchownie (SSM - superficial spreading melanoma) czy czerniak z plamy soczewicowatej (LMM - lentigo maligna melanoma), mają fazę poziomą trwającą miesiące, a nawet lata. Dają one czas na wykrycie zmiany, zanim rozpocznie się niebezpieczny wzrost pionowy. Czerniak guzkowy atakuje od razu, nie dając tego cennego czasu.

W konsekwencji czerniak guzkowy jest często grubszy według skali Breslowa w momencie diagnozy niż inne typy. Mediana grubości w momencie rozpoznania wynosi 2-3 mm, podczas gdy w czerniaku szerzącym się powierzchownie to zaledwie 0,6-1 mm. Dowiedz się więcej o typach czerniaka i ich charakterystyce.

Jak wygląda czerniak guzkowy? Charakterystyczne objawy

Czerniak guzkowy często nie pasuje do powszechnie znanej zasady ABCDE (asymmetry, border, color, diameter, evolution) używanej do rozpoznawania czerniaka. Może być symetryczny, mieć równe brzegi i jednolity kolor, co sprawia że jest trudniejszy do rozpoznania.

Najważniejsze cechy czerniaka guzkowego to:

• Jednolity, ciemny kolor - występuje w około 70% przypadków. Zmiana może być czarna, ciemnobrązowa lub czasem niebieska
• Wypukła forma - guzek lub guz wystający nad powierzchnię skóry, często o półkulistym kształcie
• Szybki wzrost - powiększa się w ciągu tygodni lub miesięcy, nie lat jak inne typy czerniaka
• Średnica powyżej 6 mm - choć we wczesnej fazie może być mniejsza
• Typowa lokalizacja - najczęściej tułów u mężczyzn, kończyny u kobiet, głowa i szyja u osób starszych

Dla czerniaka guzkowego opracowano specjalną zasadę EFG: Elevated (wyniesiony), Firm (twardy), Growing (rosnący). Ta prosta reguła pomaga w identyfikacji zmian, które nie spełniają klasycznych kryteriów ABCDE.

Czerniak guzkowy może także występować w nietypowych odmianach. Czerniak guzkowy owrzodzony krwawi, sączy lub pokrywa się strupem, co często jest mylone z urazem. Czerniak guzkowy może przypominać brodawkę łojotokową, włókniaka, krwiaka lub guzek zapalny, dlatego każda nowa wypukła zmiana wymaga konsultacji dermatologicznej.

Zasada ABCDE rozpoznawania czerniaka jest użyteczna, ale nie wystarcza w przypadku czerniaka guzkowego - pamiętaj o zasadzie EFG.

Czerniak guzkowy bezbarwnikowy (amelanotyczny)

Około 5% czerniaków guzkowych to odmiany bezbarwnikowe, czyli amelanotyczne. Są to szczególnie podstępne zmiany, które wyglądają jak różowy, czerwony lub cielisty guzek. Bardzo łatwo pomylić je z łagodnymi zmianami skórnymi.

Czerniak bezbarwnikowy najczęściej jest mylony z brodawką, włókniakiem, guzkiem zapalnym, naczyniówczykiem lub rogowaceniem. Symptomy alarmowe, które powinny wzbudzić czujność, to krwawienie, owrzodzenie oraz szybki wzrost zmiany.

Diagnostyka czerniaka amelanotycznego jest trudna - tylko dermatoskopia i biopsja mogą potwierdzić lub wykluczyć rozpoznanie. Każdy różowy guzek rosnący szybciej niż kilka tygodni wymaga pilnej dermatoskopii. Nie bagatelizuj takich zmian.

Zobacz również:

Nie bagatelizuj różowego guzka - umów dermatoskopię już dziś

Umów się

Dlaczego czerniak guzkowy rośnie tak szybko? Mechanizm wzrostu pionowego

Większość czerniaków rozpoczyna swój rozwój od fazy wzrostu poziomego (radial growth phase - RGP), podczas której komórki nowotworowe rozrastają się w naskórku, nie przekraczając błony podstawnej. Ta faza może trwać miesiące lub nawet lata, dając czas na wykrycie zmiany.

Czerniak guzkowy pomija fazę RGP i od razu przechodzi do fazy wzrostu pionowego (vertical growth phase - VGP). W fazie VGP komórki nowotworowe przebijają błonę podstawną i naciekają skórę właściwą, gdzie znajdują się naczynia krwionośne i limfatyczne. To umożliwia szybkie rozprzestrzenianie się komórek nowotworowych i tworzenie przerzutów.

Tempo wzrostu czerniaka guzkowego jest alarmujące. Badania wskazują tempo około 0,4-0,5 mm grubości miesięcznie, co oznacza że czerniak może wzrosnąć z 1 mm do 4 mm według skali Breslowa w ciągu zaledwie kilku miesięcy. Nie ma czasu na obserwację - czerniak guzkowy wymaga pilnej diagnostyki.

Grubość według Breslowa jest kluczowym czynnikiem rokowniczym:

Czerniak guzkowy w momencie diagnozy często ma już ponad 2 mm grubości według Breslowa, podczas gdy czerniak szerzący się powierzchownie zwykle jest wykrywany przy grubości poniżej 1 mm. Ta różnica dramatycznie wpływa na rokowania. Klasyfikacja i zaawansowanie czerniaka determinuje sposób leczenia i rokowania.

Czerniak guzkowy - zdjęcia wczesnych i zaawansowanych zmian

Czerniak guzkowy może wyglądać bardzo różnie w zależności od stadium zaawansowania i lokalizacji. Poniżej prezentujemy opisy typowych przypadków czerniaka guzkowego w różnych stadiach rozwoju.

Czerniak guzkowy - wypukła zmiana z niejednorodną barwą

Wczesny czerniak guzkowy zwykle prezentuje się jako mały, ciemny guzek o średnicy 3-10 mm. Zmiana jest wypukła, twarda w dotyku, często symetryczna. Może być czarna, ciemnobrązowa lub granatowa. Lokalizacja to najczęściej tułów, ramiona lub nogi.

Czerniak bezbarwnikowy - różowa wypukła zmiana

Zaawansowany czerniak guzkowy to duży guz przekraczający 1 cm średnicy, często owrzodzony lub krwawiący. Powierzchnia może być nierówna, pokryta strupem. Grubość według Breslowa zwykle przekracza 2-4 mm. Zmiana może być bolesna lub swędząca.

Czerniak guzkowy nie ma jednej twarzy - może być czarny, brązowy, niebieski, a nawet różowy. Te zdjęcia to prawdziwe przypadki zdiagnozowanych czerniaków. Jeśli masz podobną zmianę, umów pilne badanie dermatoskopowe.

Zobacz również:

Masz podobne znamię? Nie czekaj - umów wideodermatoskopię całego ciała

Umów się

Zobacz więcej zdjęć różnych typów czerniaka aby nauczyć się rozpoznawać podejrzane zmiany.

Tempo wzrostu czerniaka guzkowego - ile czasu mam na diagnostykę?

Czerniak guzkowy rośnie znacznie szybciej niż inne typy czerniaka. Dane z literatury medycznej wskazują że czas od pojawienia się zmiany do rozpoznania wynosi często zaledwie kilka miesięcy. To dramatycznie krótszy okres niż w przypadku czerniaka szerzącego się powierzchownie czy czerniaka z plamy soczewicowatej.

Orientacyjny scenariusz wzrostu czerniaka guzkowego wygląda następująco: w ciągu pierwszego miesiąca pojawia się mały, twardy guzek. Po 2-3 miesiącach zmiana może osiągnąć 1 cm średnicy i 2 mm grubości. Po pół roku czerniak może mieć już 4 mm grubości według Breslowa, co dramatycznie pogarsza rokowania.

Porównując z innymi typami czerniaka - czerniak szerzący się powierzchownie ma fazę wzrostu poziomego trwającą często 1-5 lat, czerniak z plamy soczewicowatej może rozwijać się nawet przez dekadę. Te typy dają więcej czasu na wykrycie i leczenie.

Odpowiadając na kluczowe pytanie - diagnostykę należy zorganizować niezwłocznie, najlepiej w ciągu najbliższych 2-4 tygodni. Każdy tydzień zwłoki zwiększa prawdopodobieństwo większej grubości guza i potencjalnych przerzutów. Szybkie działanie bezpośrednio przekłada się na rokowanie.

Zobacz również:

Nie czekaj - umów badanie już dziś

Umów się

Rokowania w czerniaku guzkowym - czy da się wyleczyć?

Czerniak guzkowy jest wyleczalny - ale tylko jeśli zostanie wykryty wcześnie. Ta prosta prawda powinna motywować do regularnych badań dermatoskopowych.

Dane rokownicze według grubości Breslowa, oparte na wytycznych AJCC 8. edycja, przedstawiają się następująco:

*Zależnie od liczby zajętych węzłów chłonnych **Znacząco poprawione dzięki immunoterapii w latach 2015-2025

Dramatyczna różnica między wczesnym wykryciem a późną diagnozą jest oczywista. Problem z czerniakiem guzkowym polega na tym, że często jest diagnozowany przy grubości przekraczającej 2 mm, podczas gdy czerniak szerzący się powierzchownie zwykle wykrywany jest poniżej 1 mm.

Rokowania w czerniaku guzkowym są gorsze niż w innych typach z trzech głównych powodów. Po pierwsze, brak fazy poziomej utrudnia wczesne wykrycie. Po drugie, szybszy wzrost pionowy oznacza szybszą inwazję głębszych warstw skóry. Po trzecie, wcześniejsze przerzuty do węzłów chłonnych oraz narządów odległych jak płuca, wątroba czy mózg.

Dodatkowe czynniki wpływające na rokowanie to owrzodzenie zmiany, które pogarsza prognozę, wysoki indeks mitotyczny świadczący o szybkich podziałach komórkowych, lokalizacja na głowie, szyi lub tułowiu oraz starszy wiek pacjenta.

Najlepszy sposób na dobre rokowania to zapobieganie i wczesne wykrycie. Regularna wideodermatoskopia może uratować życie. Leczenie i rokowania w czerniaku zależą od stadium zaawansowania w momencie diagnozy.

Leczenie czerniaka guzkowego - opcje terapeutyczne

Leczenie czerniaka guzkowego zależy od stadium zaawansowania, określanego na podstawie grubości według Breslowa, obecności owrzodzenia i przerzutów.

Leczenie czerniaka guzkowego wczesnego (T1-T2, <2mm Breslow):

• Wycięcie chirurgiczne z marginesem bezpieczeństwa - 1 cm dla zmian <1 mm, 1-2 cm dla zmian 1-2 mm według standardowych wytycznych
• Biopsja węzła wartowniczego (SLNB) rekomendowana przy grubości >0,8 mm lub obecności owrzodzenia
• Obserwacja onkologiczna co 3-6 miesięcy przez 5 lat, następnie co 12 miesięcy
• Rokowania doskonałe z ponad 90% dziesięcioletniego przeżycia

Leczenie czerniaka guzkowego zaawansowanego lokalnie (T3-T4, >2mm):

• Szerokie wycięcie z marginesem 2 cm
• Zawsze wykonywana biopsja węzła wartowniczego
• W przypadku dodatnich węzłów - limfadenektomia (usunięcie węzłów chłonnych)
• Terapia adiuwantowa w stadium IIC-III: immunoterapia pembrolizumabem lub nivolumabem przez 12 miesięcy, alternatywnie terapia celowana dabrafenibem z trametinibem przy mutacji BRAF V600
• Intensywna obserwacja co 3-6 miesięcy przez pierwsze 2-3 lata

Leczenie czerniaka z przerzutami odległymi (stadium IV):

• Immunoterapia pierwszej linii: skojarzenie niwolumabu z ipilimumabem lub monoterapia pembrolizumabem
• Terapia celowana inhibitorami BRAF i MEK przy obecności mutacji BRAF V600E/K
• Radioterapia w przypadku przerzutów do mózgu lub kości
• Leczenie paliatywne w zaawansowanych przypadkach

Leczenie czerniaka guzkowego zaawansowanego stanowi wyzwanie terapeutyczne. Dlatego kluczowe jest wczesne wykrycie, zanim nowotwór zdąży się rozprzestrzenić. Leczenie czerniaka systematycznie się rozwija, ale profilaktyka pozostaje najskuteczniejszą strategią.

Jak rozpoznać czerniaka guzkowego? Diagnostyka i badania

Rozpoznanie czerniaka guzkowego wymaga systematycznego podejścia diagnostycznego na kilku poziomach.

Samobadanie powinno być wykonywane co miesiąc. Stosuj zasadę EFG: Elevated (wyniesiony), Firm (twardy), Growing (rosnący). Sprawdzaj, czy nie pojawiły się nowe guzki na skórze. Obserwuj istniejące znamiona - czy rosną, zmieniają kolor lub krwawią. Zwróć uwagę na "brzydkie kaczątko" (ugly duckling sign) - znamię wyraźnie różniące się od pozostałych.

Badanie dermatoskopowe należy wykonywać co 6-12 miesięcy. Dermatoskopia oferuje dziesięciokrotne powiększenie i ocenę struktur wewnętrznych znamienia. Pozwala wykryć czerniaka guzkowego na wczesnym etapie, gdy grubość według Breslowa nie przekracza 1 mm. Dermatoskopia skutecznie różnicuje czerniaka od brodawki, włókniaka czy naczyniówczyma.

Wideodermatoskopia to najdokładniejsze badanie obrazowe do monitoringu znamion. Obejmuje mapowanie całego ciała ze zdjęciami wszystkich znamion. Umożliwia porównanie w czasie, wykrywając nawet minimalne zmiany. Niektóre systemy oferują wsparcie algorytmów komputerowych, choć ostateczną decyzję diagnostyczną zawsze podejmuje lekarz. Badanie jest szczególnie ważne dla osób z licznymi lub atypowymi znamionami oraz czerniakiem w wywiadzie.

Biopsja wykonywana jest przy podejrzeniu czerniaka. Złotym standardem jest biopsja wycinająca całej zmiany. Badanie histopatologiczne potwierdza rozpoznanie czerniaka, określa grubość według Breslowa, obecność owrzodzenia i indeks mitotyczny. Biopsje częściowe rozważa się tylko gdy wycięcie całości jest niemożliwe.

Nie czekaj na objawy - czerniak guzkowy może nie dawać żadnych symptomów oprócz szybkiego wzrostu. Regularne badania to jedyna skuteczna profilaktyka.

Zobacz również:

Umów wideodermatoskopię już dziś

Umów się

Dowiedz się więcej o wideodermatoskopii - najskuteczniejszej metodzie wczesnego wykrywania czerniaka.

Kto jest w grupie ryzyka czerniaka guzkowego?

Czynniki ryzyka czerniaka guzkowego zostały dobrze udokumentowane w literaturze medycznej:

• Płeć męska - mężczyźni chorują dwa razy częściej niż kobiety
• Wiek powyżej 50 lat - najczęściej chorują osoby w wieku 50-70 lat, choć czerniak może wystąpić w każdym wieku
• Fototyp skóry I-II według Fitzpatricka - jasna skóra, która łatwo się pali i trudno opala
• Liczne znamiona - ponad 50 znamion barwnikowych na ciele
• Atypowe znamiona (dysplastic nevi) - większe, nieregularne, wielobarwne zmiany
• Czerniak w wywiadzie osobistym - ryzyko drugiego czerniaka wynosi 5-10%
• Czerniak w rodzinie - u krewnych pierwszego stopnia ryzyko jest 2-3 razy wyższe
• Intensywne oparzenia słoneczne - zwłaszcza w dzieciństwie
• Immunosupresja - po przeszczepie, w przebiegu HIV, podczas leczenia immunosupresyjnego
• Korzystanie z solarium - zwiększa ryzyko o 20-60%

Czerniak guzkowy może wystąpić u każdego, nawet bez czynników ryzyka. Osoby z dwoma lub więcej czynnikami ryzyka powinny wykonywać wideodermatoskopię co 6 miesięcy, nie co 12. Jeśli masz więcej niż dwa czynniki ryzyka, jesteś w grupie wysokiego ryzyka. Regularne badania to konieczność, nie opcja.

Sprawdź swój fototyp skóry aby ocenić swoje ryzyko zachorowania na czerniaka.

Profilaktyka czerniaka guzkowego - jak się chronić?

Skuteczna profilaktyka czerniaka guzkowego obejmuje działania zapobiegające rozwojowi nowotworu oraz umożliwiające jego wczesne wykrycie.

Profilaktyka pierwotna - zapobieganie:

Ochrona przed promieniowaniem UV jest podstawą. Stosuj filtry SPF 50+ co dwie godziny, nawet w pochmurne dni. Unikaj słońca między godziną 10 a 16, gdy promieniowanie UV jest najsilniejsze. Noś nakrycia głowy i ubrania ochronne z filtrem UPF 50+. Nigdy nie korzystaj z solarium - zwiększa ono ryzyko czerniaka o 20-60%.

Samobadanie znamion wykonuj co miesiąc. Użyj lustra i dobrego oświetlenia. Sprawdzaj trudno dostępne miejsca jak plecy, pośladki, podeszwy stóp czy skóra głowy - poproś o pomoc partnera lub użyj lusterka. Szukaj nowych guzków lub szybko rosnących znamion.

Prowadź zdrowy styl życia. Unikaj oparzeń słonecznych, szczególnie chroń dzieci. Spożywaj dietę bogatą w antyoksydanty - warzywa i owoce. Nie pal papierosów, które zwiększają ryzyko nowotworów.

Profilaktyka wtórna - wczesne wykrywanie:

Regularna wideodermatoskopia to klucz do wczesnego wykrycia. Osoby bez czynników ryzyka powinny badać się co 12 miesięcy. Osoby z czynnikami ryzyka, ponad 50 znamionami lub atypowymi znamionami - co 6 miesięcy. Po usunięciu czerniaka kontrola co 3 miesiące jest konieczna.

Pilna konsultacja dermatologiczna jest wymagana gdy pojawi się nowy guzek, zwłaszcza ciemny, twardy i rosnący. Gdy istniejące znamię zaczyna szybko rosnąć. Gdy znamię krwawi, swędzi lub sączy.

Czerniak guzkowy to wyzwanie, ale regularne badania dają szansę na wczesne wykrycie i pełne wyleczenie. Zobacz więcej o profilaktyce nowotworów skóry i chroń siebie oraz swoich bliskich.

Podsumowanie - najważniejsze informacje o czerniaku guzkowym

• Czerniak guzkowy to najbardziej agresywny typ czerniaka - charakteryzuje się wzrostem pionowym bez fazy poziomej
• Wygląd: ciemny guzek w 70% przypadków lub różowy guzek w 5-10% przypadków, wypukły, szybko rosnący
• Zasada EFG: Elevated + Firm + Growing = pilne badanie dermatoskopowe
• Tempo wzrostu: 0,5-1 mm grubości na miesiąc - nie ma czasu na obserwację
• Rokowania zależą od grubości: <1 mm Breslow daje >95% wyleczalność, >4 mm tylko 50-60%
• Leczenie: wycięcie chirurgiczne, w zaawansowanych przypadkach immunoterapia lub terapia celowana
• Profilaktyka: ochrona UV oraz regularne badania wideodermatoskopowe co 6-12 miesięcy
• Grupa ryzyka: mężczyźni powyżej 50 lat, jasna skóra, liczne znamiona, czerniak w wywiadzie

Czerniak guzkowy nie wybacza zwłoki. Jeśli masz podejrzany guzek, umów badanie już dziś. Wczesne wykrycie to różnica między 95% szansą na wyleczenie a walką o życie. Wideodermatoskopia może uratować Twoje życie. Nie czekaj - działaj!

Zobacz również:

Wideodermatoskopia może uratować Twoje życie. Umów badanie w Twoim mieście już dziś.

Umów się

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy czerniak guzkowy boli?

Wczesny czerniak guzkowy zazwyczaj nie boli. Ból może pojawić się w zaawansowanym stadium, gdy guz nacieka głębsze warstwy skóry lub owrzodzi się. Brak bólu nie oznacza jednak, że zmiana jest nieszkodliwa - czerniak guzkowy należy usunąć niezależnie od objawów. Pamiętaj, że większość czerniaków we wczesnej fazie rozwoju jest bezbolesna.

Jak szybko rośnie czerniak guzkowy?

Czerniak guzkowy rośnie bardzo szybko - średnio 0,4-0,5 mm grubości na miesiąc. Może wzrosnąć z 1 mm do 4 mm według skali Breslowa w ciągu zaledwie 3-6 miesięcy. To znacznie szybciej niż inne typy czerniaka jak SSM czy LMM. Dlatego obserwacja nie jest opcją - czerniak guzkowy wymaga pilnej diagnostyki w ciągu 2-4 tygodni od zauważenia podejrzanej zmiany.

Czy czerniak guzkowy można wyleczyć?

Tak, czerniak guzkowy jest wyleczalny, ale tylko jeśli zostanie wykryty wcześnie. Przy grubości <1 mm Breslow 10-letnie przeżycie wynosi ponad 95%. Przy grubości >4 mm spada do około 50%. Kluczowe jest wycięcie chirurgiczne na wczesnym etapie. W przypadku przerzutów stosuje się immunoterapię i terapię celowaną, które znacząco poprawiły rokowania w ostatnich latach. Im wcześniejsza diagnoza, tym lepsze rokowania.

Jak wygląda wczesny czerniak guzkowy?

Wczesny czerniak guzkowy to zazwyczaj mały guzek o średnicy 3-6 mm, ciemny - czarny, ciemnobrązowy lub niebieski, wystający nad powierzchnię skóry. Często jest symetryczny i ma równe brzegi, przez co nie pasuje do klasycznej zasady ABCDE. Kluczowe cechy to: wypukły kształt, twardy w dotyku, szybki wzrost zgodnie z zasadą EFG. W około 5% przypadków czerniak guzkowy może być bezbarwnikowy - różowy lub czerwony.

Dlaczego czerniak guzkowy jest najbardziej niebezpieczny?

Czerniak guzkowy jest najbardziej agresywny, ponieważ pomija fazę wzrostu poziomego (radial growth phase). Od razu rośnie pionowo w głąb skóry (vertical growth phase), co umożliwia szybkie przerzuty do węzłów chłonnych i narządów odległych. Inne typy czerniaka jak SSM czy LMM mają fazę poziomą trwającą miesiące lub lata, co daje czas na wykrycie. Czerniak guzkowy nie daje tego cennego czasu, dlatego wymaga natychmiastowej diagnostyki.

Czy czerniak guzkowy może być różowy?

Tak, 5-10% czerniaków guzkowych to odmiany bezbarwnikowe (amelanotyczne), które mają kolor różowy, czerwony lub cielisty. Są bardzo podstępne, ponieważ łatwo je pomylić z brodawką, włókniakiem lub guzkiem zapalnym. Czerniak bezbarwnikowy często jest rozpoznawany później, co pogarsza rokowania. Każdy różowy guzek rosnący szybciej niż kilka tygodni wymaga pilnej dermatoskopii. Nie lekceważ takich zmian.

Jak często badać znamiona jeśli obawiam się czerniaka guzkowego?

Osoby bez czynników ryzyka powinny wykonywać wideodermatoskopię co 12 miesięcy. Osoby w grupie ryzyka - z ponad 50 znamionami, atypowymi znamionami, czerniakiem w wywiadzie, jasną skórą, mężczyźni powyżej 50 lat - powinny badać się co 6 miesięcy. Po usunięciu czerniaka konieczna jest kontrola co 3 miesiące przez 2 lata, potem co 6 miesięcy. Dodatkowo wykonuj samobadanie co miesiąc. Jeśli pojawi się podejrzany guzek, nie czekaj na zaplanowane badanie - umów pilną konsultację.